İlker Pamukçu’nun “Yorgunum Dostum” isimli şiiri üzerine

İlker Pamukçu’nun “Yorgunum Dostum”  isimli şiiri üzerine




Bana göre İlker Pamukçu’nun en önemli vasfı olaylar karşısında duruş ve olayları okuyuş şekli.
Kişileri değil düşünceleri baz alan kişilerin hata yapma ihtimalleri daha azdır. “O söylediyse doğrudur” düşüncesinden öte “böyle söylemişse doğru söylemiş” demek kişinin erdemine ve iradesine işaret eder. Gerek edebiyat tarihimizde gerekse siyasal tarihimizde ne büyük sıkıntımız budur. Kişi söylemişse doğrudur diye baktığımızdan düşünceleri daha üretilmekten onaylamak, dolayısıyla doğruluğunu yanlışlığını bilmediğiniz tartmadığınız bir düşünceyi onayladığınız için peşinden gitmek zorunda kalmanız. Be sebeple İlker Pamukçu’yu bir şair olduğu kadar düşünce insanı olarak okuyor ve dağarcığıma yeni şeyler karıştırıyorum. İlker Pamukçuyu anlamak isteyen onun bu vasfını göz ardı etmemelidirler.


“Yorgunum Dostum” a gelince ilk etapta göze çarpan özellik serbest vezin olmasına rağmen örgü ve uyaklar
2+2+1 şeklide meydana getirilmiş. Şiirin ortalarına doğru gidildikçe bu şekil 2+1 haline dönüşmüş ilk üç düzenin tahlili böyle.


2+2+1 den kastım ilk iki dizede son uyaklar sessel bir uyum içindeler onları takip eden diğer iki dizede kendi aralarında öyle uyum içindeler ve +1 dediğim ise şiirin “yorgunum dostum” kısmını kapsıyor.




Belli belirsiz nefes 
Artarak yükselen tiz ses 
Elde avuçta yitik sevdalar 
İçimde depremler var 
Yorgunum dostum 


İlk iki dizede uyum nef- ES ve s- ES haliyle son iki harf, sonraki iki dizede uyum sevdal-AR, v-AR haliyle yine son iki harf ile sağlanmış.


Yüzüme ilişmiş gece 
Izdırabım hece hece 
Aklımda yitik sevdalar 
Yüreğimi deşiyorlar 
Yorgunum dostum! 


İkinci beşlikte ise g-ECE ve h-ECE sonraki iki dizede sevda-LAR ve deşiyor-LAR şeklinde üç harf olarak uyum meydana getirilmiş.


Susuz kalmış toprak gibi 
Daldan düşmüş yaprak gibi 
Kırgınım dostum! 


Üçüncü bölüm beşlik değil üçlük halinde ve burada kural ve uyum değişmiş. Eğer bu bölüm beşlik olsaydı bu değişikliğe hoş bakılmayabilirdi. Üçlük şeklinde olması ve en önemlisi +1 kısmının farklı olması şiirin örgüsünün bilinçli yapıldığını gösteriyor. 2+1 şeklinde bir örgü var ve uyum to-PRAK GİBİ, ya-PRAK GİBİ şekliyle sekizli uyum sağlanmış. “Kırgının dostum” ifadesi şiirin ilk iki dizesinde yer alan ve şiirin ana taşıyıcı dizesi gibi duran” yorgunum dostum” la birlikte şiire ifade zenginliği getirmiş.


İçimde beni öldüren 
Ve dahası anlatamadığım bir şey var 
Şehir böyle boş gelmemişti 
Hiç bu kadar uzun süre susmamıştı kuşlar 
Yorgunum dostum! 




Şiirin dördüncü bölümün dediğim kısımda tekrar beşlik şeklinde geçilmiş ancak bir sonraki bölüme baktığımızda dörtlü örgülerle karşılaşınca bu beşli örgü az fazlalık durmasa bile beklediğimiz örgüyü getirmiyor. Bu bölüm tamamen serbest şiir olarak değerlendirilmeli. Her ne kadar 1+1+1+1+1 gibi duruyor olsa bile serbest bir şiir. Bu bölümde yer alan “ve dahası” kısmı çıkarılıp


“İçimde beni öldüren 
anlatamadığım bir şey var” şeklinde olabilirdi.


Yerle yeksan duygularım 
Bölük pörçük uykularım 
Katlanırken acılarım 
Yorgunum dostum! 


Beşinci bölüm klasik dörtlük çalışması DUYGULARIM-UYKULARIM-ACILARIM haliyle uyum içerisinde.


Satırlarım hüzne gebe 
Yazmak firarda böyle zamanlar 
Büyürken fikrimde sorular 
Solgunum dostum! 


Altıncı bölümde üçüncü bölümü destekleyen yazım şekli kullanılmalıydı. Üçlük şeklinde olmalı ve ilk dize çıkarılmalıydı.


Yeniden bahar gelmiş memlekete 
Yeşile bürünmüş topraklar 
Biraz daha aklaşmış uzayan sakallarım 
Yorgunum dostum! 


Yedinci bölüm serbest ve harika


Sanki saatler durmuş 
Vakit kör kuytuda unutulmuş 
Kırlangıçlar göçe durmuş 
Yorgunum dostum! 




Kapının önündeler 
Ha girdi ha girecekler 
Acı çeliktenmiş meğer 
Durgunum dostum! 


Yüreğimde prangalar 
Dil sessiz keza yaralar 
Bu sessizlik beni boğar 
Suskunum dostum! 


Sekizinci, dokuzuncu, onuncu bölümler beşinci gibi klasik dörtlük ile 3+1 şeklindeler


Az kalmışken yolun sonu 
Bitirmeli bu oyunu 
Yılgınım dostum! 


Onbirinci bölüm üçüncü bölümü destelemekte ve altıncı bölümdeki örgüyü 2+1 şeklinde üçlü örgü haline getirmeyi zorunlu kılıyor.


Meçhul bir düet söylediğim 
Son melodi dinlediğim 
Halim ziyan neyleyeyim 
Yorgunum dostum!


Onikinci bölüm 3+1 şeklinde örülmek istenmişse de üçüncü dize yazım kuralının dışına çıkmış. İlla da bu haliyle yazılması gerekirse “neyleyeyim” şekliyle değil “neyleyim” olarak yazılmalıydı. Şimdiye kadar yazmış olduklarım şiirin iskeletiyle alakalı düşüncelerim ve kurallar.


Bu kadar uzun bir şiirde mana hiç dağıtılmamış akış tam ve lirik hal üzre. İki sayfalık şiirde fazlalık olarak gördüğüm dördüncü bölümdeki “ve dahası” ile son bölümdeki “ye” halinin düşürülmesi oldu. Bu sebeple İlker Pamukçu okunmalıdır. 


Bekir Kale Ahıskalı
Şiir Tahlilleri-20